Łuk zmiany Kurta Levina i Krzywa Fishera
„Ludzie tęsknią za całkowitą odmianą, a jednocześnie pragną, by wszystko pozostało takie jak dawniej”. Paulo Coelho
Zmiana jest kluczowym czynnikiem rozwoju i postępu. Zmiana przychodzi czasem nieproszona. Zmiana bywa zaplanowana. Coaching to proces przygotowania na zmianę. Niezależnie, co jest celem i przedmiotem coachingu, zmiana najprawdopodobniej będzie konieczna.
Mamy różne zmiany:
– zmiany przekonań i postrzegania
– zmiany strategii i nawyków
– zmiany motywacji i nastawienia
– zmiany świadome i nieświadome
Jednym z zadań coacha podczas spotkań z klientem jest jego edukacja, informowanie go o strukturze i koncepcie zmiany w celu przygotowania go na to, co może on czuć podczas kolejnych etapów procesu.
Narzędzie Łuk zmian jest ściśle powiązane z koncepcją Kurta Levina, która mówi o tym, że zmiana jest procesem linearnym i składają się na niego trzy etapy – odmrożenia, wahania/działania oraz zamrożenia.
Celem modelu jest zaplanowanie całego procesu coachingowego tak, by przewidzieć w nim kolejne stadia nastawienia klienta i przygotować odpowiednie narzędzia do pracy.
Etap I – odmrożenie: dostrzeżenie rutyny, określenie potrzeb, wizja przyszłości, motywacja.
Ukierunkowanie na zrozumienie potrzeby zmiany, dostrzeżenie, co w tym momencie nie gra, stworzenie wizji atrakcyjniejszej przyszłości. To jest etap zadawania pytań, które mają uświadomić klientowi, co jest jego ograniczającą strefą komfortu, co stanowi rutynę.
Pytania, jakie można zadać: Jak najczęściej to robisz? Jakie przynosi Ci to efekty? Jakie efekty chcesz osiągnąć?
Etap II – zmiana poprzez wahania: podejmowanie prób, tworzenie alternatyw, analiza sytuacji.
Klient rozumie zmianę i zaczyna próbować nowych rozwiązań poprzez eksperymentowanie w myśleniu, działaniu, reagowaniu. Należy dać mu pełną akceptację tak na nieudane próby, jak i błędy. Ważne jest wsparcie.
Pytania: Jak inaczej możesz to zrobić? Jak możesz uzyskać efekt? Jak się z tym czujesz?
Etap III – zamrożenie: wybór najlepszych rozwiązań, udoskonalenie, akceptacja nowości, usamodzielnienie.
Wybranie najlepszych strategii. Wybranie nowych zachowań, nawyków i utrwalenie ich jako postaw. Celem tego etapu jest ustabilizowanie zaistniałych zmian i powiązanie z nimi nowych efektów. Na tym etapie, klient powinien się usamodzielnić.
Pytania: Jak będziesz to robić? Jakie efekty mają znaczenie? Jaką ma to dla ciebie wartość?
Krzywa Fishera
(grafika Fisher Transition Curve ® JM Fisher 1999-2012)
John Fisher jest autorem koncepcji zmiany osobistej, której towarzyszą kolejne przewidywalne stany emocjonalne. Jak ma na nie reagować coach?
Każdy z etapów przynosi kolejne stany emocjonalne:
– złość (jeśli klient czuje złość, reaguj spokojem)
– szczęście, nadmierny entuzjazm (nadmierny entuzjazm jest zgubny, staraj się wywołać u klienta racjonalne myślenie, daj mu zimny prysznic)
– strach (daj wsparcie, otuchę, poczucie bezpieczeństwa)
– zagrożenie (naucz nowych kompetencji radzenia sobie z emocjami)
– poczucie winy (daj akceptacje i naucz klienta, jak może sam dawać akceptację swoim porażkom)
– depresja (daj kolejne zadanie, zaangażuj umysł klienta w nowe wyzwanie)
– stopniowa akceptacja, odzyskiwanie sił (wyłoń i nazwij dobre strategie, zakotwicz ten stan)
– poruszanie się do przodu, zmiana (ugruntuj nowe strategie)
Schemat krzywej pozwala nie tylko przewidzieć, jak zareaguje klient w kolejnym etapie, ale także samemu przygotować się na odpowiednie wsparcie i uniknąć niepożądanych efektów. Brak wsparcia ze strony coacha może skutkować tym, że klient sobie nie poradzi i wypadnie z procesu.
Należy zaznaczyć, że krzywa Fishera jest zgeneralizowanym procesem, a zmiana personalna jest indywidualnym zjawiskiem, zatem u każdej osoby może przebiegać nieco inaczej (w innej kolejności lub niektóre procesy mogą nie wystąpić).
Krzywa pokazuje, jak kolejne stany emocjonalne mogą wpływać na zachowania i motywację do zmian.
Powodzenia!
